Sociale zekerheid in Nederland

• Blog
• /
• Sociale zekerheid in Nederland

Nederland heeft een sociaal zekerheidsstelsel voor hulp aan personen of gezinnen met financiële problemen. Het gaat hierbij om mensen die door bepaalde omstandigheden niet of te weinig inkomen ontvangen. Bijvoorbeeld door werkloosheid. Nederland heeft ook regelingen voor mensen die niet meer kunnen werken door bijvoorbeeld arbeidsongeschiktheid. Hoe zit dat precies?

Sociale zekerheid 

De sociale zekerheid in Nederland bestaat uit twee aspecten:

1. De sociale voorzieningen 

Het rijk financiert deze via belastingen.

2. De sociale verzekeringen, namelijk: volksverzekeringen en werknemersverzekeringen

Voor de sociale verzekeringen betalen mensen een premie. Volksverzekeringen komen uit inkomensafhankelijke premies en belastingen. Werknemersverzekeringen uit inkomensafhankelijke premie voor werknemers. 

Sociale voorzieningen 

1. Participatiewet

De participatiewet biedt ondersteuning voor mensen die wel kunnen werken, maar moeite hebben met zoeken of uitvoeren van werk. Een voorbeeld? Als iemand een lichamelijke of geestelijke beperking heeft die leidt tot een arbeidsbeperking. De Participatiewet zorgt ervoor dat deze mensen ook een plek op de arbeidsmarkt vinden. Daarnaast regelt de wet financiële bijstand voor mensen die geen of onvoldoende inkomen of vermogen hebben om van te leven. En die daarnaast ook geen recht hebben op andere uitkeringen. 

2. IOAW

Wie geboren is vóór 1965 valt in de groep ‘oudere werknemers’. En voor deze medewerkers is er bij werkloosheid de Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte werkloze werknemers, kortweg IOAW. Stopt hun Werkloosheidswet-uitkering? Dan mogen zij vragen om een IOAW-uitkering. Tenminste, als zij genoeg arbeidsverleden hebben. Hieraan wordt voldaan als een persoon in de 5 jaar voordat hij werkloos werd, 4 jaar heeft gewerkt. De IOAW-uitkering vult het inkomen van de werkloze oudere aan tot bijstandsniveau. Of deze werkloze zelf nog geld of bezit heeft, speelt hierbij geen rol. 

3. IOW

De Wet inkomensvoorziening oudere werklozen (IOW) zorgt voor een aanvulling van het inkomen totdat iemand de AOW-leeftijd bereikt. Voor wie dit geldt? Voor oudere werklozen die na hun 60e recht kregen op een WW-uitkering. Of bij wie het recht op WW-uitkering stopte. Ook oudere arbeidsongeschikten hebben recht op deze regeling. De IOW-uitkering betaalt 70 procent van het minimumloon.

4. IOAZ

Wanneer een zelfstandige van 55 jaar of ouder, maar jonger dan de AOW-leeftijd, te weinig inkomen heeft, kan hij aanspraak maken op de Wet Inkomensvoorziening oudere en gedeeltelijk arbeidsongeschikte gewezen zelfstandigen (IOAZ). De oorzaak van het onvoldoende inkomen kan bijvoorbeeld werkloosheid of een arbeidsbeperking zijn. 

5. TW

De Toeslagenwet (TW) vult het inkomen aan als je een uitkering ontvangt van het UWV. Dit gebeurt bijvoorbeeld als iemand arbeidsongeschikt is. Of als het loon onder het sociale minimum komt. 

6. Wajong 

Wajong staat voor Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten. Voor wie deze wet geldt? Voor mensen die voor hun 18e of tijdens hun studie een ziekte of handicap hebben of hebben gekregen waardoor zij niet meer kunnen werken. Als zij aan bepaalde voorwaarden voldoen, hebben zij recht op een uitkering. Als iemand nog wel kan werken, biedt het UWV hulp om een geschikte baan te vinden. 

Volksverzekeringen 

1. Wlz 

De Wet langdurige zorg (Wlz) is er voor mensen die intensieve zorg nodig hebben. Zoals mensen met een beperking. Voorbeelden van deze intensieve zorg? Denk aan een verblijf in een instelling of geneeskundige zorg. 

2. AOW

De Algemene ouderdomswet (AOW) zorgt voor het minimaal verplichte pensioen voor ouderen die de AOW-leeftijd hebben. De premie voor deze volksverzekering int Nederland via de inkomstenbelasting. 

3. Anw

De Algemene nabestaandenwet (Anw) regelt dat mensen na het overlijden van hun partner recht hebben op een uitkering. Als een partner wegvalt, valt er namelijk ook (een deel van het) loon weg. De Anw zorgt voor een passende financiële ondersteuning van de nabestaande. 

4. AKW

De Algemene Kinderbijslagwet (AKW) is een sociale uitkering die ondersteunt in de onderhoudskosten van kinderen. Volwassenen hebben recht op deze uitkering als zij naar school gaan, werkloos zijn of arbeidsongeschikt zijn. 

Werknemersverzekeringen

1. WIA 

Volgens de Wet werk en inkomen naar arbeidsvermogen (WIA) hebben mensen die helemaal of voor een deel arbeidsongeschikt zijn, recht op een uitkering. Deze uitkering gaat in als de wettelijke loondoorbetalingstermijn van 2 jaar voorbij is. De WIA is de opvolger van de WAO. Echter, de WAO geldt nog wel voor mensen die voor 1 januari 2004 arbeidsongeschikt raakten. 

2. WAO

De Wet op de arbeidsongeschiktheidsverzekering (WAO) lijkt op de WIA. Deze geldt voor werknemers die arbeidsongeschikt werden door ziekte of een beperking. 

3. WW

De Werkloosheidswet (WW) geldt voor mensen die hun baan verliezen of minder uur per week kunnen werken. Hoe lang de uitkering duurt en hoeveel de werkloze krijgt? Dat hangt af van een groot aantal factoren, zoals het aantal dienstjaren. 

4. ZW 

De Ziektewet (ZW) garandeert zieke werknemers een uitkering als ze geen loon meer krijgen. Ook mensen die geen werkgever (meer) hebben, mogen de uitkering bij ziekte aanvragen.